Euskal Herriko aztarnategi garrantzitsuenetariko bat da, lehen ezarkuntza k.a XV mendekoa da, non Europako erdialdetik heldutako biztanle indoeuropearrak kultura megalitikoarekin kontaktuan jartzen dira.
Lehen momentu batean, oholesiarekiko perimetrikoki garatu zen.Zeltiberotarren etorrerarekin, etxaldeengatik berrestrukturatu ziren etxeak, kaleaho ez enfrentatuekin haizearen kanalizazioa gaitzezteko, etxe asko arkupedunak euria egiten zuenean bustiak ez izateko eta kaleak harriztuak zeuden.
Etxeak hasiera batean egurrezkoak ziren eta pezuzko hormak egurrezko bilbapenekin zituzten.Sarrera, sukaldea eta biltegi batez hornitua zegoen etxea, lastozko teilatuarekin.
Zeltiberotarren sarreraren, ondorioz, garapen ohargarri bat somatu zen aurkikuntza tekniko eta ekonomikoengatik, hauek nekazal tramendu altu batean isladatu ziren, honek elkar trukea indartu zuen. Horrela La Hoya salerosketa gune nabarmendu batean bihurtuz eta herrialdearen antolamendua emanez.
Hasiera batean egurrezkoak izan ziren etxeak, beranduago harrizko erradapi eta egurrezko bibaldura zuten pezoko hormekin eraiki ziren. Sarreran, sukaldean eta biltegian banatzen ziren eta teilatua lastozkoa zen.
Zeltiberoarren sarrerarekin, horien berezko berrikuntza tekniko eta ekonomikoei esker garapen nabarmena izan zuen. Horrek nekazaritza errendimendu handia ekarri zuen eta trukea indartu zuen. Horrela, La Hoya merkataritza eta lurraldeko antolakuntzako zentro ospetsua bihurtu zen.
Herria K.a III. mendean abandonatua izan zen arrazoi ezezagunengatik.